Rob van Wegen is een soort groene superheld. Als je hem kent, weet je dat hij enthousiast wordt van slimme, duurzame oplossingen en creatieve uitdagingen. Hij houdt zich bezig met verduurzaming in de muziekindustrie, en daar wilden we natuurlijk alles over weten.
Rob, jij bent Sustainability Coördinator bij ESNS (Eurosonic Noorderslag). Vertel, wat ís dat?
Ik zorg er eigenlijk voor dat duurzaamheid een onderdeel van het gesprek is bij Eurosonic Noorderslag (ESNS). Daarmee probeer ik de organisatie in zijn geheel te verduurzamen op strategisch vlak, operationeel en in de uitvoer.
Het is belangrijk om te beseffen dat er 3 vormen van duurzaamheid zijn. Ecologisch (milieu), sociaal (diversiteit, inclusie en toegankelijkheid) en economish (toekomstbestendige strategie, financiën en risicoanalyse).
Mijn werk heeft veel te maken met verandermanagement. En daar komt veel educatie en motivatie bij kijken. Wat betreft educatie, is het mijn taak om onderzoek naar kennis altijd gaande te houden. Zo kwamen we er bijvoorbeeld achter dat kip minder belastend is voor het milieu dan kaas. Maar er is meer dan alleen CO2-uitstoot om te bepalen waar we in willen investeren. Die kennis moet aanwezig zijn, en er moet ruimte zijn voor het gesprek.
Daarnaast houd ik me bezig met motivatie om echt een verschil te maken. Motivatie bestaat uit 3 onderdelen: mastery (het gevoel dat je lerend bent en beter wordt), autonomie (ruimte om zelf te bepalen hoe je iets invult en om te experimenteren) en purpose (zelf iets belangrijk vinden).
Ik help in dat proces iets te raken bij de ander. Zowel bij het management als de verschillende teams. Ik geloof niet in een duurzaamheidsdictatuur. Ik weet niet alles, het gaat er vooral om dat we samen onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Daarnaast moet je altijd de missie van de organisatie in ogenschouw houden. Hoeveel ruimte is er voor duurzaamheid? De missie van ESNS is gericht op muziek. Je kunt het dus niet 100% van de tijd over duurzaamheid hebben in je verhaal richting doelgroepen. In dat speelveld bevind ik me iedere dag.
Ben je zelf eigenlijk een muziekfanaat?
Vroeger luisterde ik álle artiesten die op Lowlands stonden, zodat ik precies wist wat ik wilde zien. Nog steeds bezoek ik veel concerten, en ik heb een kleine en specifieke platencollectie met daarbij een lijstje platen die ik echt moét hebben.
Hoe zie je duurzaamheid in de muzieksector? Waar gaat het goed en waar liggen kansen?
Ik merk dat duurzaamheid steeds vaker een onderdeel van het gesprek is bij bedrijven. De bewustwording wordt daarin ook gevoed door de maatschappelijk trend, maar niet elke bedrijf gaat er in mee. Ook zijn er artiesten die er vol mee bezig zijn, zo wordt er onderzoek gedaan naar eigen tourimpact en hoe ze die groener kunnen maken.
Kansen liggen echt in de rol die we als muzieksector innemen in verduurzaming van de wereld. Vaak is de veronderstelling dat de muziekindustrie hier niet veel voor kan betekenen. Het tegendeel is waar. We kunnen ons bijvoorbeeld richten op educatie van (en als) artiesten, tour manager en festivalproducenten en uitspreken naar een groot publiek.
Mensen hebben bovendien een andere mindset als ze naar concerten en festivals gaan. De vrijheid en ruimte in de geest die muziek geeft, zorgt er vaak voor dat mensen meer ontvankelijk zijn voor onderwerpen als duurzaamheid en inclusiviteit. Een ideaal moment om het dus daarover te hebben is tijdens een festival.
Kun je een overzicht geven van de duurzaamheidsinitiatieven die zijn geïmplementeerd op ESNS?
In samenwerking met Grasnapolsky maken we een podcast genaamd ‘Toekomstmuziek’. We gaan in gesprek met artiesten en programmeurs over… je raadt het al: de toekomst.
Daarnaast werken we samen met Choo-Choo. Vanuit 13 landen in Europa bieden we treinreizen aan na aankoop van je ticket voor ESNS. Je volledige reis is voor jou uitgezocht. Ook als je een overstap mist of vertraging oploopt: Choo-Choo helpt je van A naar Groningen.
Ook hebben we Green Touring Support. Met Green Touring Support krijgen artiesten die op ESNS spelen ruimte (in de vorm van een geldbedrag) om duurzaam touren te proberen. Daarmee hopen we een nieuwe generatie artiesten te inspireren.
Op het festival zelf doen we al 2 jaar experimenten met waterstof. En zo zijn er nog genoeg voorbeelden te noemen.
Welk advies zou je geven aan andere muziekfestivals of grote organisaties in deze sector die hun duurzaamheidspraktijken willen verbeteren?
Maak het onderwerp bespreekbaar. Ondervraag jezelf en ontdek waarom je iets met duurzaamheid wil doen. Het begint altijd bij de ‘why’. Als je deze eenmaal hebt vastgelegd, kijk je naar hoe je ruimte kunt maken voor duurzaamheid in je organisatie, bijvoorbeeld met financiën en personeel. Je hoeft niet meteen te bedenken wat je exact gaat doen, daar plan je een moment voor. Wat je wel al kunt doen? Kleine dingen. Bijvoorbeeld plastic/papieren bekers omruilen voor glazen of hard cups.
Kijk daarna eens rond en ga in gesprek met andere bedrijven. Je hoeft niet alles zelf te verzinnen, er is al zoveel moois gedaan, dus laat je inspireren en vind het wiel niet opnieuw uit!
Daarna bedenk je wat je gaat doen. Dit zet je om in een strategie. Goed om te weten? Duurzaamheid kost echt niet altijd meer geld. Laat dit je niet beperken. Zo hebben we bij ESNS de crewcatering aangepast. Waar we eerst eten hadden voor alle gasten, maken we nu gebruik van een lijst waarop mensen aangeven of ze echt komen eten. Zo gaan we voedselverspilling tegen en besparen we ook nog eens geld.
Deel ook vooral wat je doet aan duurzaamheid! Zo leren andere bedrijven van jou.
Kun je wat vertellen over de rol van educatie en bewustwording bij het promoten van duurzaamheid onder festivalgangers?
Beleving werkt vaak het beste voor bewustwording van het publiek. ESNS is een vegetarisch festival. Soms hebben mensen een oordeel en denken ze dat eten zonder vlees minder lekker is. Als mensen dan daadwerkelijk vegetarisch eten, komen ze er vaak achter dat het smaakvol kan, en het uiteindelijk gaat om lekker eten. Ervaring is de meest effectieve vorm van bewustwording. Ook vertellen we natuurlijk verhalen op onze kanalen over onze duurzaamheidsinitiatieven. Het is een ontwikkeling, dus wees ook niet bang om dingen te delen die minder goed hebben uitgepakt. Het is een experiment, en niemand verwacht dat jij alle antwoorden hebt.
Hoe wordt de sociale duurzaamheid, zoals inclusiviteit, bevorderd binnen het festival?
We hebben een werkgroep én adviesraad die zich bezighouden met diversiteit en inclusie. De adviesraad vertelt ons hoe ze het festival ervaren, van marketing tot venue. Ik weet niet hoe het voelt om iemand van kleur, andere cultuur dan mijn eigen, vrouw of iemand met een beperking te zijn. Die ervaringen worden vanuit de adviesraad (extern) dus gedeeld met de werkgroep (intern). De werkgroep gaat er dan mee aan de slag, zodat we verbeteringen kunnen doorvoeren in alle afdelingen. Van publiek tot personeel, en van partnerships tot programma.
Wat we belangrijk vinden is om heel veel vragen te stellen, in plaats van handelen op aannames. En vooral ook niet bang te zijn voor imperfectie. We confronteren onszelf met wat nu niet goed gaat, en hoe we dat kunnen verbeteren.
Hoe evalueert het festival het succes van zijn duurzaamheidsinitiatieven en hoe worden lessen geleerd voor toekomstige evenementen?
We doen CO2-metingen. Zo leren we steeds beter wat een grote impact heeft op het milieu, en hoe we die impact kunnen minimaliseren. Elk jaar evalueren we deze metingen.
Wat betreft sociale duurzaamheid zijn er regelmatig gesprekken met de werkgroep en adviesraad die ons op het juiste spoor houden.
Wat vind je leuk aan werken in de muziekindustrie met jouw expertise?
De creativiteit van de oplossingen. Ik zie het echt als een puzzel om zo duurzaam mogelijk een evenement te organiseren. De snelheid waarmee de plannen vervolgens uitgevoerd worden in deze hands-on industrie is geweldig om mee te maken. Het voelt echt als een ideologie die je samen bereikt en je leert continu iets nieuws. En we hebben de kracht om ons voor elke event opnieuw uit te vinden, we bouwen echter alles vaak opnieuw op. Daarom kunnen we ons telkens ontwikkelen.
En de potentie. Er zit zoveel potentie aan het grote publiek dat we bereiken met ESNS en de complete muziekindustrie. We kunnen echt een verschil maken.